Natuurhistorisch Museum Maastricht

Per 1 oktober is Maurits Haenen (65) interim-directeur bij Centre Céramique | Kumulus | Natuurhistorisch Museum Maastricht. Hij volgt Stef Niekamp op, die in september de organisatie verliet.

Maurits Haenen werkte 22 jaar in het Amsterdamse Muziektheater bij het Nederlands Balletorkest en Holland Symfonia, waarvan de laatste acht jaar als orkestdirecteur. Sinds 2008 is hij interim-manager in de kunst. Hij begeleidde bij verschillende vergelijkbare instellingen, zoals in Dordrecht, Den Haag, Haarlem en 's-Hertogenbosch, de omslag van kunstencentrum met eigen aanbod naar een kunst en cultuur ondersteunende organisatie.

Samen met het managementteam en de medewerkers gaat Haenen het komende jaar ook hier aan de slag om een mooie, toekomstbestendige cultuurorganisatie neer te zetten. Waarin bibliotheek, exposities, kunstonderwijs en cultureel en natuurhistorisch erfgoed samenkomen.

“Ik hou van uitdagende opdrachten. Ik zie er dan ook naar uit met jullie allemaal te onderzoeken hoe we een mooie nieuwe organisatie kunnen bouwen. Jullie mogen rekenen op mijn volle inzet daarvoor”, aldus Maurits Haenen aan zijn nieuwe collega’s.

Wie houdt nou niet van zelf muziek maken? En het is natuurlijk helemaal leuk om muziek te maken op een zelf geknutseld muziekinstrument.

 6-12jaar | kosten €3,50

Aanmelden: museum@maastricht.nl

Verhalen in 4 vitrines van Brasserie Tapijn. De vitrines zijn ingericht door Centre Céramique, Natuurhistorisch Museum, Tapijntuin en Universiteit Maastricht.

Tapijns mooiste heeft dorst

Een bijzondere band met het Stadspark hebben Centre Céramique, Maastricht Science Programme – Universiteit Maastricht, Natuurhistorisch Museum en de Tapijntuin. Ieder met hun eigen expertise en kennis op het gebied van archeologie, natuur, biologie en educatie. Dat is ook wat hen verbindt. Samen vormen zij een eenheid en willen graag kennis delen. Vier keer in het jaar worden de vitrines opnieuw ingericht, steeds weer met nieuwe schatten…

Gelukkig zijn er héél véél verhalen in het Natuurhistorisch Museum Maastricht. Tijdens de Kinderboekenweek zijn er verschillende leuke, spannende activiteiten in het museum. Kom je ook?

Alles is helaas volgeboekt! Maar houd onze website in de gaten voor meer activiteiten :-) 

Alleen voor nieuwsgierige en leergierige kinderen!

Ben jij helemaal fan van wetenschap, wil je alles weten over fossielen, over rockers maar ook over bijvoorbeeld planten van steen? Huh van steen?? En kan mijn oma ook een rocker zijn?  En wat is nu precies "hokjes"denken?
Wil je daarover meer te weten te komen dan je op school leert? Dan zijn deze colleges helemaal geschikt voor jou! Tijdens de colleges vertellen echte wetenschappers wat je altijd al wilde weten.
En kun je meteen beetje oefenen voor later.

Ga snel naar het hele programma!

Leeftijd: 8 -12 jaar
De colleges kosten € 5,- per stuk

Aanvang: Tussen 13.45 - 13.55 binnenkomst ( wees op tijd!)
ivm corona kunnen ouders jullie bij de uitgang Heksenstraat weer komen ophalen om 15.05.

De Jacksons komen vanuit het Oertijdmuseum Boxtel als fossieltjes van plusminus 5 mm naar Maastricht en worden onder zware bewaking naar onze museumtuin gebracht. Daar worden ze in een vitrine van 14.00 tot 16.30 tentoongesteld. De rode loper ligt uit, de dranghekken staan klaar en uiteraard mag de muziek van deze legendes niet ontbreken!

Janet en Michael
De fossiele heremietkreeft Mesoparapylocheles michaeljacksoni werd in 2009 verzameld in een Spaanse kalksteengroeve. Later die dag hoorden de paleontologen dat Michael was gestorven, en werd zijn nummer Earth Song gedraaid. Dat was de reden dat het beestje van zes-en-een-halve millimeter naar Michael vernoemd is. In 2014 werd een soortgelijk fossiel gevonden, dat afwijkt op details. Dat fossiel draagt sinds deze zomer de naam van jongere zus Janet, Mesoparapylocheles janetjacksonae. Beide fossielen zijn ondergebracht in de collecties van het Oertijdmuseum Boxtel.

Lezing
Met de fossieltjes komen directeur dr. René Fraaije en paleontoloog Barry van Bakel van het Oertijdmuseum Boxtel mee. Zij geven, samen met paleontoloog dr. John Jagt (Natuurhistorisch Museum Maastricht), een korte lezing over de groeves waarin de fossieltjes gevonden werden.

Wil je Janet en Michael ontmoeten? Reserveer dan snel een kaartje, want vol = vol!

Het gaat slecht met de insecten in Nederland. Het staat in de krant en je ziet het op de TV. Maar gaat het slecht met alle insecten, zijn het allemaal bedreigde dieren?
Op zaterdag 19 september organiseren we een kriebelbeestjessafari in de achtertuin van Maastricht, op de Sint Pietersberg! Vinden we daar nog insecten en welke zijn het?

Paul Beuk, de bioloog van ons museum, leidt de safari. Hij weet alles van insecten: welke zijn er en worden ze bedreigd, hoe herken je ze, kunnen ze bijten of steken, zijn ze ‘gevaarlijk’ of juist nuttig?
Zorg voor stevige schoenen en zorg dat je ingesmeerd bent als de zon schijnt. Heb je een insectennet, klopscherm of insectenpotje? Neem het mee!

Leeftijd: Ouder-kind activiteit vanaf 7 jaar |
Deelname: € 5,-p.p. (kaartjes afhalen uiterlijk vrijdag 18 september bij de balie van het museum) |
Aanmelden: museum@maastricht.nl| Geeft u aub ook uw telefoon nummer door?
Startpunt: Chalet Bergrust, verzamelen om 13.45 U
(Een medewerker is te herkennen aan het Rock Fossils t-shirt).

Alleen doorgang bij gunstig weer  Niet te nat en niet te fris, dan laten de insecten zich niet zien.

De tentoonstelling Rock Fossils stelt je voor aan een serie bizarre fossielen die zijn vernoemd naar artiesten uit de pop, rock en metal wereld. Maar geen tour is compleet zonder merchandize.
Kumulusdocente Nicole Mulkens gaat eerst met je de tentoonstelling bekijken en vervolgens aan de slag om zo’n coole shirt samen met jou te maken. We gooien de naam van je favoriete dino in een generator. Het resultaat is een stoere metal versie op je shirt.

Rock en schilder je mee? Vervolgens gaan we die naam met behulp van sjablonen op een zwart T-shirt schrijven en dan uiteraard ook een heel cool logo erbij bedenken

Leeftijd: vanaf 8 jaar | Deelname: € 5,-. Let op, alleen toegang tot workshop
Aanmelden: museum@maastricht.nl

Het wordt prima weer en dus zitten we lekker buiten. Per kind mag één ouder gezellig meekomen. Grote mensen houden afstand van elkaar, kinderen hoeven dat niet

Puur natuur, daar houden we van. Gemaakt bij Oersoep Brouwerij Nijmegen, een eigenzinnige brouwerij die de wereld prikkelt met spannende smaken.
Dit stoere Walvisbiertje is gebrouwen ter ere van de succesvolle tentoonstelling over onze Oerwalvis  in het Natuurhistorisch Museum Maastricht.
Wil je dit lekkere bier proeven? Het is voor slechts € 2,00 per flesje te koop bij de balie van ons museum.
Wil je iemand iets speciaals geven, koop dan het Walvis Bierpakket bestaande uit een flesje bier, bijpassend glas én Walvisboekje voor slechts € 5,00!
Kom snel naar de museumwinkel in ons museum want op = op!

De rockster onder de crimino-biologen, Dr. Mark Benecke, verzorgt een verrassende lezing op zondag 3 oktober 14:00 -1:30 U. Hij neemt ons mee op een exclusieve reis naar de wereld van verval. ‘Want iedereen die fossielen wil begrijpen, moet weten hoe lijken rotten’, volgens Benecke.

Kosten: € 12,50 
Reserveren: museum@maastricht.nl
 

De drie instellingen staan voor een grote opgave. Centre Céramique wordt verbouwd en de instellingen worden opnieuw gepositioneerd. Hierbij is speciale aandacht voor Kumulus. “Ik heb het volste vertrouwen dat met de ongekende energie, expertise en betrokkenheid van de medewerkers dit ook zal slagen”, aldus Stef Niekamp.

Nieuwe uitdaging
Stef Niekamp is vanaf 1 september 2020 voorzitter van het College van Bestuur van Stichting Kom Leren. Deze stichting heeft 20 basisscholen in Maastricht en het Heuvelland. Stef Niekamp zegt: “Een mooie nieuwe uitdaging voor mij persoonlijk. Een nieuwe ‘hoek’ in mijn carrière, waar ik met frisse energie aan mag beginnen”.

Stokje overnemen
De directie van de gemeente Maastricht zoekt naar een geschikte kandidaat als opvolger van Stef Niekamp voor de functie van directeur Centre Céramique, Kumulus en Natuurhistorisch Museum.

Op vrijdagen 13 en 27 maart zou Jacques Knops het sciencelab bemannen. Hij zou klaar staanom alle vragen te beantwoorden en om 14:00 een rondleiding verzorgen. Helaas is het museum vanwege COVID-19 in ieder geval tot en met 31 maart gesloten, dus preparatie en rondleidingen gaan niet door.

Helaas is deze activiteit in verband met COVID-19 gecanceld

De Boekenweek staat in het teken van dwars, dapper, onaangepast, tegen de stroom in en soms vervelend. Dit jaar vindt de lezing in het teken van de Boekenweek plaats in het Natuurhistorisch Museum tijdens de rebelse tentoonstelling Rock Fossils on Tour. Schrijver en columnist Bert Wagendorp zal een lezing verzorgen.

Bert Wagendorp is columnist bij de Volkskrant en schrijver. In 1995 debuteerde hij met de novelle De Proloog, in 2005 volgde de verhalenbundel De dubbele schaar. Hij schreef twee romans,  Ventoux 2013 en Masser Brock . Ferrara kwam in mei 2019 uit, het vervolg op zijn bestseller Ventoux. Verder kennen mensen hem van zijn scherpe columns in de Volkskrant

Deelname: € 12,50 (incl. toegang museum)

Aanmelden: museum@maastricht.nl

De winter zit er op, we verheugen ons op de lente. De schoonheid die de natuur ons in deze periode biedt geeft vlinders in je buik. Zo zullen de egels in april ontwaken uit hun winterslaap en op zoek gaan naar een partner. In de Tapijntuin hopen we in het egelhuis op romantiek, het Natuurhistorisch Museum heeft al hele tentoonstellingen gewijd aan dit prachtige onderwerp. Romantisch aardewerk is van alle tijden en dat studenten veel met dit onderwerp te maken krijgen wisten we al. Maastricht Science Programme laat licht schijnen op de chemische reacties bij parende Lieveheersbeestje. Deze verhalen worden verteld in de 4 vitrines van Brasserie Tapijn.

Zondag is het zover. Dan start het  eerste college van de MJU.

Zijn alle fossielen van rock?

Een interessante vraag, want moet iets van steen zijn om als fossiel bestempeld te mogen worden? Zijn pootafdrukken, kruip- en bijtsporen ook echte fossielen? En wat te denken van veren van vogels en dinosauriërs, of afdrukken van bladeren van verschillende soorten bomen? Dr John Jagt, conservator paleontologie aan het Natuurhistorisch Museum Maastricht laat jullie een paar voorbeelden zien van ‘niet-steense’ fossielen en vertelt er over.

Er is nog plaats, inschrijven kan nog tot zondag en haal net als bij een echte universiteit je MJU diploma

Bekijk hier het programma en geef je op via www.museumjeugduniversiteit.nl

Vandaag 21 september is een convenant getekend tussen het Natuurhistorisch Museum Maastricht en Maastricht Science Programme (MSP) - Universiteit Maastricht. Het convenant is ondertekend door Mieke Damsma, wethouder Cultuur; Martin Paul, voorzitter college van bestuur; Thomas Cleij, decaan van Maastricht Science Programme en Stef Niekamp, directeur Centre Céramique, Kumulus en Natuurhistorisch Museum Maastricht (NHMM).

Belang voor de stad, de student en de universiteit
Met deze samenwerking willen de partijen het wetenschappelijk onderzoek naar Maastrichtse natuurwetenschappelijke collecties stimuleren en de continuïteit in de gezamenlijke projecten garanderen op het gebied van biologie, geologie en paleontologie van (Zuid-)Limburg en specifiek het ‘Maastrichtien’. Universiteit Maastricht wil in het curriculum van deze opleiding graag aansluiten bij de regionale omgeving. Het museum en de ENCI-groeve bieden hier excellente mogelijkheden voor. Het levert een goede en nauwe samenwerking op, die de biologie, geologie en paleontologie van Limburg op een wetenschappelijk niveau onderzoekt. Voor MSP komen collecties beschikbaar ten behoeve van onderzoek en (afstudeer-)projecten voor studenten. Studenten verwerken dit onderzoek in innovatieve presentaties voor een breder publiek. Het Natuurhistorisch Museum Maastricht kan hierdoor meer feiten en verhalen over de collecties van Maastricht ontsluiten. Het is een verdere stap in de richting die uitgezet is met het Educatielab en Sciencelab: wetenschap moet je beleven!

Limburg is de meest biodiverse provincie van Nederland.

De collecties van het NHMM bevatten (historische) informatie over de biodiversiteit van Limburg en zijn omgeving. Door de collecties te vergelijken met elementen van de natuur vandaag de dag kunnen veranderingen in de tijd en bijvoorbeeld de invloed van klimaatverandering vastgesteld worden. Daarnaast zitten er fundamenteel wetenschappelijke vragen aan vast. Het publiek kan op deze manier kennis maken met (de veranderingen van) de bijzondere natuur in Limburg.

Eerste resultaten van onderzoek

Afgelopen Museumnacht hebben MSP studenten een tentoonstelling gemaakt over hoe dieren het ouderschap invullen in het tropisch regenwoud. Dit werd als ‘teaser’ gebruikt voor de tentoonstelling Mama. Ook komend jaar leveren MSP studenten een bijdrage aan de museumnacht in het NHMM. Daarnaast hebben studenten geëxperimenteerd met verschillende augmented en virtual reality technieken, die het museum helpen om na te denken over de technische vernieuwing van hun tentoonstellingen.

Op zondag 3 september jl. presenteerde een aantal kunstenaars hun werk in de zogenaamde overgangszone op het ENCI-groeveterrein (tussen de fabriek en de groeve in), daarbij geassisteerd door hun partners uit de industrie en museumwereld. Het filmpje (gemaakt door Rob Pohlen) toont de ladekast waarin zich een interessante en gedurfde combinatie van fossielen, gesteenten en mineralen (uit de collecties van het Natuurhistorisch Museum Maastricht, via conservator paleontologie, John Jagt) en de door Gladys Zeevaarders gemaakte kunstwerken bevond. De bezoekers (ruim 250 die middag; verdeeld over drie groepen en op verschillende tijden) kregen tekst en uitleg van Gladys en John. Die gesprekjes bruisten van enthousiasme, verbeelding en inspiratie... De ladekast (als uit het niets
gekomen...) tegen de achtergrond van de groeve bleek een gouden vondst.

Klik op meer lezen voor het filmpje

Er zijn in Nederland maar twee plekken waar gesteentes uit de geologische 'Middeleeuwen' (het Mesozoïcum) aan de oppervlakte komen, of zo goed als. Eén daarvan is het onvolprezen Maastrichtien van de Sint-Pietersberg en omgeving, de andere ligt ten oosten van Winterswijk in de provincie Gelderland. Daar worden lagen versteende kalkmodder van een slordige 245 miljoen jaar (vroeg-Anisien, Trias) afgegraven in een groevecomplex. Al decennia lang komen daar fantastische fossielen vandaan, met name pootafdrukken van schubdieren en skeletresten van vis- en schelpetende reptielen. Eind tachtiger jaren van de vorige eeuw is al eens een insektenvleugel gevonden, maar de laatste tijd zijn daar resten bijgekomen, vooral uit lagen die eerder niet werden aangegraven. Omdat daar ook plantenresten inzitten is de kans groot dat er ook op het land levende dieren worden gevonden. Nu is het zover: overblijfselen van vier soorten insekten: één kakkerlak, één kever en twee fragmenten van vleugels die niet nader op naam te brengen zijn. Dit belooft veel voor de toekomst, en onderstreept maar weer eens het belang voor de Nederlandse paleontologie van de Winterswijkse steengroeve. Wijlen Henk Oosterink zou trots geweest zijn.

John W.M. Jagt, 26 april 2017

Het Educatielab

Onderzoeken en Leren

Ons Educatielab is geopend! Het is helemaal vernieuwd net als alle lessen. We hebben alles in een nieuw jasje gestoken en zó veranderd dat het binnen de kaders van onderzoekend en ontdekkend leren past. Eigentijds wetenschapsonderwijs voor alle leerlingen van het primair onderwijs. Wilt u meer weten over ons nieuwe aanbod? Check de website van het museum.

Al vanaf het begin van het prepareren, eind januari 2016, van het schedelblok in het Sciencelab heeft het skelet van mosasauriër ‘Lars’ vragen opgeroepen. Zijn alle botten wel van ‘Lars’, of is er meer aan de hand? Nu is een nieuwe fase in de preparatie ingegaan, omdat op dinsdag 13 december 2016, Mart Deckers (vrijwilliger-preparateur) de punt van de bovenkaak, oftewel de ‘premax’, heeft herkend. Deze is kleiner dan de tot nu toe gevonden en geprepareerde kaakonderdelen van Lars. De vraag is nu of dit een onderdeel van Lars is of een prooi... Dit wordt de komende tijd nader onderzocht in het Sciencelab. Geïnteresseerden kunnen dit proces aldaar volgen.

Foto: Links: Premax van Lars / Rechts: Premax Bemelse mosasauriër

Sinds kort kunt aan de balie een geheel herziene bezoekergids  kopen. Deze gids kunt u gebruiken als leidraad maar is tevens een mooie herinnering aan uw bezoek.Hij is te koop voor € 3,50 en verkrijgbaar in de talen Nederlands, Frans, Engels en Duits.

Dertien musea verspreid over Nederland hebben zich verbonden aan een landelijk project ter bevordering van wetenschapseducatie voor het basisonderwijs.

Vanaf 13 juli is er op diverse plekken in het museum een mini-expo te zien. Deze bestaat uit drie maquettes die zijn ontstaan uit een 'Toon je Talent' project. Kinderen laten zien hoe zij graag in de toekomst het ENCI-gebied willen hebben. 

Het mosateam o.l.v John Jagt (conservator paleontologie van het Natuurhistorisch Museum Maastricht ) heeft op woensdagochtend 1 juli nabij het Enci terrein de ca 67 miljoen jaar oude schedel van Lars weten te bergen. Dit is gebeurd in samenwerking met verschillende partners: Enci, de afdeling Limburg van de Nederlandse Geologische Vereniging,de firma Janssen Grondverzet en Publieke Werken van de gemeente Maastricht.
De schedel zit nu nog in een blok dat met tissues, jute en gips is ingepakt. Het weegt rond de 1500 kg.
Op zaterdag 18 april hebben amateurpaleontologen in de Encigroeve in Maastricht de resten gevonden van een Mosasaurus… Het bleek om een Mosasaurus hoffmanni te gaan die bijna 67 miljoen jaar geleden leefde. Hij is vernoemd naar zijn vinder, de veertienjarige Lars Barten.
Sindsdien is er vrijwel dagelijks gegraven en gespeurd. Met als hoogtepunt de vondst van de schedel op donderdag 4 juni.
In oktober 1778 werd al eerder eenzelfde type fossiel opgegraven. Men wist toen nog niet om welk dier het ging. Over één ding was men het wel eens: het ging om het ‘Grand Animal de Maestricht’.
In 1795 nemen de Franse bezetters deze schedel als buit mee naar Parijs. Het bleek ook om een Mosasaurus hoffmanni te gaan.
Lars ligt nu in onze museumtuin en zal in het najaar aan het publiek getoond worden. Dit in ons nieuwe Science-lab, waarbij het publiek getuige kan zijn van de preparatie van Lars. Een project waarbij men tevens mee kan kijken via een App.
Op de website van het museum kun je het hele verhaal van John Jagt en zijn team van week tot week lezen over deze bijzondere vondst: En hoe is het met Lars?

Waarom uniek?
Het is een bijzondere vondst vertelt John, want “er zijn wervels gevonden van het achterste deel van de rug, alsook staartwervels en -heel speciaal- kootjes van de flippers. De vondsten zijn circa 66.3 miljoen jaar oud”. Aangezien de laatste soort botten zo klein zijn, mooi bewaard zijn gebleven en nog nooit eerder gevonden zijn, verwacht John Jagt dat er op die plek meer te vinden is. De plek is veiliggesteld door ENCI.

Wat gaat er nu verder gebeuren?
De vondsten zijn nog de hele Museumweek  t/m 26 april te zien in het Natuurhistorisch Museum Maastricht. Vervolgens wordt Mosasaurus Lars opgeborgen, in huis nader onderzocht en in de groeve wordt de komende tijd naar meer skeletmateriaal gespeurd. In een later stadium wordt hij gepresenteerd aan het publiek.

Ons Echte Goud
Wethouder Mieke Damsma heeft de bekendmaking van de 4e Mosasaurus gedaan tijdens de 3D projectie van de Mosasaurus. De projectie vond plaats in het kader van de Museumweek bij de campagne Ons Echte Goud op zaterdag 18 april 2015 op het Onze Lieve Vrouwe plein in Maastricht.
Dit is mede mogelijk gemaakt door de Bankgiroloterij.

Lees het krantenartikel: 6e Mosasaurus van Vickie Bartelomeus, Dagblad de Limburger hier.
Lees het krantenartikel: Kicken een Mosasaurus van Vickie Bartelomeus, Dagblad de Limburger hier.
Lees het krantenartikel: Lars (14) graaft in Maastricht zelfzame dinobotten op, Algemeen Dagblad hier.

Bekijk het filmpje van L1nieuws.

Bekijk hier de reportage van SBS 6 in de Enci-Groeve, start 14min05.

Bekijk hier de rapportage van het Jeugd Journaal

In het overzichtswerk Limburg. Een geschiedenis delen tientallen specialisten hun kennis op de meest uiteenlopende historische terreinen met de LGOG-leden en het bredere publiek.